Sıkça Sorulan Sorular
Mahkemelerimizde uygulanan mevzuat 9/76 Sayılı Mahkemeler Yasası’nın 38’inci maddesi ile belirlenmiştir. Bu maddeye göre uygulanan mevzuat şunlardır:
(a) Anayasa
(b) Anayasa’ya aykırı olmadığı sürece yürürlükteki mevzuat
(c) Anayasaya aykırı veya onunla bağdaşmazlık halinde olmadıkça Ahkam-ı Umumiye ve Nısfet hukuku ilkeleri
(d) Anayasa’nın 131’inci maddesine atıfta bulunulan Temel Evkaf Kuralları (Ahkamül Evkaf)
(e) 21 Aralık 1963 tarihinde yürülükte olan Deniz Hukukuna ilişkin mevzuat
Ahkam-ı Umumiye ve Nısfet Hukuku:
Ahkam-ı Umumiye olarak tercüme edilen ve İngiltere’de de hala daha geniş bir şekilde uygulanan ” Common Law” zaman içerisinde yargıç kararları ile, daha fazla sivil alanda geliştirilen hukuk kurallarıdır bunlara ” Yargıç tarafından yapılan yasa” olarak tanımlanabilecek (Judge-made Law) da denilmektedir. Bu tür mevzuat İngiltere’de özellikle akitler ve haksız fiiller alanlarında görülür aynı şekilde, yine yazılı metin halinde olmayan ahkam-ı umumiyenin çaresiz kaldığı durumlarda adaletin yerine getirilmesine olanak sağlamak gayesi ile zaman akışı içinde , Nısfet Hukuku İlkeleri hukukta yerini aldı.
Yasalar:
Günümüzde kullanılan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde yürürlükte olan yasalar üç aşamada yapılmıştır:
1. 1878-1960 yılları arasında İngiliz Koloni Yönetimince yapılan yasalar. 1878 – 31 Mart 1959 tarihleri arasında yapılan yasalar 354 Fasıl olarak altı cilt halinde yayınlanmıştır. 1 Nisan 1959 – 31 Aralık 1959 arasında 38 ve 1.1.1960 ile Kıbrıs Cumhuriyetinin ilan edildiği 16 Ağustos 1960 tarihleri arasında 21 yasa yapılmış ve iki ayrı kitapta yayınlanmıştır. Bu yasaların biri ingilizcedir.
2. 16 Ağustos 1960- 21 Aralık 1963 tarihleri arasında Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisince Türkçe ve Rumca olarak yapılan yasalar ve Türk Cemaatı Meclisince Türkçe olarak yapılan yasalar; ve
3. 21 Aralık 1963 tarihinde sonra Kıbrıs Türk Yönetimlerince ve 15 Kasım 1983 tarihinden bu yana da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyet Meclisi tarafından yapılan yasalar.
7 Mayıs 1985 tarihinde yürülüğe giren KKTC Anayası’nın 141. maddesi Yüksek Adliye Kurulunun Kuruluşu ve İşleyişini düzenlemiştir, buna göre Yüksek Adliye Kurulu, Yüksek Mahkeme Başkanı ve yedi üyesi, Cumhurbaşkanının ve Cumhuriyet Meclisinin atadıkları birer üye, Cumhuriyet Başsavcısı ve Barolar Birliğinin seçtiği birer üyeden olmak üzere toplam oniki üyeden oluşmaktadır. Atanan ve seçilen üyelerin görev süresi üç yıl ise de dönem sonrası tekrar seçilmemelerinde yasal bir engel yoktur. Gerek Anayasa’mızın ilgili maddesinin ve gerekse 35/85 sayılı Yüksek Adliye Kurulu Yasası’nın öngördüğü gibi kurulun iki ana görevi vardır. Bunlar:
(a) Yargının genel işleyişi, düzenli çalışması, yargıçların ve Mahkemelere bağlı kamu görevlilerinin görevlerine devamları, işlerin verimli bir biçimde yürütülmesi, yargıçların yetişmeleri ve mesleğin vakar ve onurunu korumaları yönünde gerekli önlemleri almak, ve
(b) Yargıçların atanmaları, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin veya görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, görevlerine son verilmesi ve disiplin konuları hakkında kesin karar vermektir.
Yüksek Mahkeme Başkanı Kurulun da Başkanıdır. Tüm yargıçların Kurul tarafından seçilip atnmasına karşın Yüksek Mahkeme Başkan ve Yüksek Mahkeme Yargıçlarının seçilip atanmalarının Cumhurbaşkanı tarafından ayrıca onaylanması gerekmektedir.
KKTC’de yargıçlar, avukat ve savcılar arasından seçilip atanmaktadır. Savcılar da mevzuatımız gereği avukat addedilmekte ve münhal kadronun doldurulması sözkonusu olduğu zaman onlar da, avukatlar gibi , Adliye Kuruluna başvurabilmektedirler.
Yargıçlara ilişkin idari ve disiplin konuları konusuna göre Yüksek Mahkeme ve Yüksek Adliye Kurulu tarafından karara bağlanır.
Mahkemelerin bağımsızlığı, Anayasa ve 9/76 sayılı Mahkemeler Yasası ile güvence altına alınmıştır. Anayasının 136 ve 9/76 sayılı Mahkemeler Yasasının 4. maddesi yargıçların görevlerinde bağımsız ve yargı organının sürekli üyeleri oldukları, yargıçlara emir veya talimat verilemiyeceği onlara genelge gönderilemeyeceği, tavsiye ve telkinde bulunulamayacağı hususları öngörmektedir. Yargıçların güvenceleri ise Anayasa’nın 137. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu güvenceler arasında yargıçların yasanın öngördüğü durumlar dışında görevlerinden uzaklaştırılamayacağı, kendileri istemedikçe Anayasa’da gösterilen yaştan önce emekliye çıkarılamayacağı, Mahkeme veya kadronun kaldırılması halinde dahi olsa, kazanılmış haklarından yoksun bırakılamayacağı, yargısal görevleri esnasında, işlemlerle ilgili olarak, söyledikleri söz ve yaptıkları eylemlerden dolayı aleyhlerinde kovuşturmada bulunulamayacağı gibi güvenceler sayılabilir
Yüksek Mahkeme Başkan ve üyeleri altmışbeş yaşını, diğer yargıçlar altmış yaşını bitirinceye kadar görev yapabilirler.
KKTC’de mahkemeler bir şemsiye altında ancak iki ayrı düzeyde örgütlenmiştir.
1. Alt Mahkemeler:
Anayasa’nın 155. maddesi alt mahkemelerin kuruluşunu ve bunların görev ve yetkilerinin yasa ile düzenlenmesini öngörmektedir. Böyle bir düzenleme, yukarıda ifade edildiği gibi, 9/76 sayılı Mahkemeler Yasası ile gerçekleşmiştir. Yasa’ya göre alt mahkemeler, kaza mahkemeleri ismi altında faaliyet göstermektedirler. Anayasa ve yasalarla Yüksek Mahkemeye verilen yargısal yetki dışında kalan tüm yetkiler alt mahkemelerce kullanılmakta ve bu mahkemelerce verilen her türlü karardan Yüksek Mahkemeye, Yargıtay olarak, istinaf edilebilmektedir.
Bütün mahkemelerde görev yapan yargıç sayısı 51’dir. Yüksek Mahkemede Başkan ve 7 Yüksek Mahkeme Yargıcı, Kaza Mahkemelerinde, 6 Kaza Mahkemesi Başkanı, 11 Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı ve 17 da Kaza Mahkemesi Yargıcı görev yapmaktadır. Ayrıca Lefkoşa, Gazimağusa ve Girne Ağır Ceza Mahkemelerinde 3 Başkan, 3 Kıdemli Yargıç ve 3 Yargıç görev yapmaktadır. Yüksek Mahkeme Yargıcı olabilmek için en az 15 yıl mesleki deneyim gerekmektedir. Bu süre Kaza Mahkemesi Başkanı için on yıl, Kaza Mahkemesi Kıdemli Yargıcı için 8 yıl ve Kaza Mahkemesi Yargıcı için ise 5 yıldır.
Kaza Mahkemeleri de kendi içinde değişik yetkilerle donatılmıştır. Bunlar şöyle özetlenebilir;
A. Hukuk Meselelerinde.
(1) Anayasa ve yasalar uyarınca Yüksek Mahkemeye ilk mahkeme olarak yetki veren kurallar saklı kalmak koşuluyla Kaza Mahkemesi hukuk davalarında bir davaya ilk mahkeme olarak bakmak ve davayı karara bağlamak yetkisini haizdir. Kaza Mahkemesi bir yargıçla oturum yapar. Bir Kaza Mahkemesi Yargıcı ihtilaflı miktarı veya konusunun değeri 1,000,000.-TL’ye kadar olan davaları, bir Kaza Mahkemesi Başkanı veya Kıdemli Yargıcı 10,000,000 TL’ye kadar olan davaları, ihtilaflı miktarı veya konusunun değeri 10,000,000 TL ve yukaısı olan davaları karara bağlamaya ise iki yargıçtan oluşan Kaza Mahkemeleri yetkilidir.
(2) Bir Kaza Mahkemessi Yargıcı ihtilaflı miktarı veya konusunun değeri yetkisini aşmış bulunmasına bakılmaksızın; (a) Herhangi bir davada; (i) Davalı isbatı vücut kaydı için saptanan süre içinde isbatı vücut kaydı yapmadığı halde; veya (ii) Taraflardan birinin duruşmada hazır bulunmadığı halde; veya (iii) Yürürlükte olan mahkeme tüzükleri ile saptanmış olan süre içinde taraflardan birinin gerekli layihayı vermediği halde; veya (iv) Mahkeme tüzükleri uyarınca serian hüküm için istida yapıldığı halde; veya (v) Taraflardan birinin, talebi tamamen veya kısmen kabul ettiği halde, kabul edilen kısım hakkında, hüküm vermeye, (b) Herhangi bir davada, davanın esasını karara bağlamayan bir emir vermeye yetkilidir.
(3) Mahkeme tüzüklerine bağlı kalmak koşuluyla, bu madde maksatları bakımından bir davada ihtilaflı miktar veya dava konusunun değeri dava açıldığında talep olunan miktar veya dava konusu olarak ileri sürülen değer olmayıp o davadaki tarafların layihalarında gerçekten ihtilaflı olan veya işlem sırasında taraflarca kabul edilen veya istida üzerine mahkemece karara bağlanan miktar veya değerdir.
B. Ceza Meselelerinde.
a. Ağır Ceza Mahkemesi
Kaza Mahkemesi düzeyinde olan bu mahkemenin heyeti üç yargıçtan oluşur. Salt yasal açıdan üç Kaza Mahkemesi Yargıcının heyette bulunması yeterlidir. Ancak sanığın ölüm cezası ile müstelzim bir suçla itham edilmesi halinde hey’ete bir Kaza Mahkemesi Başkanının başkanlık etmesi yasa gereğidir. Buna rağmen uygulamada heyet, bir Başkan, bir Kıdemli Yargıç ve bir Kaza Mahkemesi Yargıcından oluşmaktadır. 5 yılın üzerinde hapis cezası veya 2,000,000 TL’nin (iki milyon Türk Lirası) üzerinde para cezası ile cezalandırılabilen davalara bakıp onları karara bağlamaya yetkilidir. Ağır Ceza Mahkemesi işlenen suçtan zarar gören kişiye 5,000,000 TL’ye (beş milyon Türk Lirası) kadar tazminat ödenmesini de emredebilir.
b. Kaza Mahkemesi
Tek yargıç olarak (Başkan veya Kıdemli Yargıç da dahil) oturum yapan kaza Mahkemeleri beş yıla kadar hapis veya 1,000,000 TL’ye kadar para cezasına veya her ikisini müstelzim suçlar ile itham olunan kişileri serian yargılamaya yetkilidir ve cezaya ilaveten veya onun yerine mahkum ettiği kişinin, suçtan zarar gören herhangi bir kişiye en fazla 1,000,000 TL’ye kadar tazminat ödemesine hükmedebilir.
c. Aile Mahkemeleri
Kişi ve Aile Hukuku (ahvali şahsiye) davalarına bakan tek yargıçlı mahkemelerdir.
Kaza Mahkemeleri tarafından verilen her karar, isteme bağlı olarak, Yüksek Mahkemeye Yargıtay olarak istinaf edebilmektedir.
2. Yüksek Mahkeme
Yüksek Mahkemenin Oluşumu ve Görev Bölümü:
Yüksek Mahkemenin oluşumu ve görev bölümü Anayasanın 143. maddesi ile düzenlenmiştir. Bir Başkan ve yedi üyeden oluşan Yüksek Mahkeme, Anayasa, Yargıtay ve Yüksek İdare Mahkemesi olarak görev yapmaktadır.
A. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri Madde 144)
Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan Yüksek Mahkeme hey’eti Başkan ve dört Yüksek Mahkeme Yargıcından oluşmaktadır. Yüksek Mahkemenin Başkan ve beş üyesi Mahkemenin asil, geriye kalanları ise, yedek üyeleridir. Çalışmaları duruşmalardır. Sadece dosya üzerinde çalışma yapılmaz. Görevleri çok özet olarak şöyle sergileyebiliriz:
(a) Organlar Arasında Yetki Uyuşmazlığı (Madde 145)
Devlet organları arasında kuvvet ve yetki uyuşmazlık ve itirazlarına ilişkin herhangi bir konu ile ilgili olarak yapılan başvuruyu Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisi ve Devletin diğer herhangi bir organı yapabilir.
(b) Yasaların Anayasaya Aykırılığı Konusu (Madde 146)
Bu madde ile Cumhurbaşkanı, Cumuriyet Meclisince kabul edilen bir yasayı ve herhangi belli bir kuralını, Resmi Gazete’de yayımlamadan önce, Anayasanın herhangi bir kuralına aykırı olup olmadığı hususunda duraksaması olması halinde, bu hususta görüşünü bildirmek üzere konuyu Anayasa Mahkemesine sunabilir. Mahkeme kırkbeş gün zarfında, konu hakkındaki görüşünü Cumhurbaşkanına bildirmekte yükümlüdür.
(c) İptal Davası (Madde 147)
Bir yasanın, kararnamenin, tüzüğün, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğünün Cumhuriyet Meclisi kararının, yönetmenliğin veya bunların herhangi bir kuralının Anayasanın herhangi bir kuralına aykırı olduğu gerekçesiyle doğrudan doğruya iptal davası açılabilir. Bu tür dava açmaya yetkili olanlar ise Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisinde temsil edilen siyasal partileri siyasal guruplar ve en az dokuz milletvekili veya kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda diğer kurum, kuruluş veya sendikalardır.
(ç) Mahkemeler trafından yapılan havaleler (Madde 148)
İstinaf işlemleri de dahil olmak üzere, herhangi bir mahkeme işlemindeki bir taraf, bu işlemin herhangi bir safhasında uyuşmazlık konularından herhangi birinin karara bağlanmasında etkisi olabilen herhangi bir yasanının veya kararın veya sözkonusu yasa veya kararın herhangi bir kuralın Anayasaya aykırırılığını ileri sürebilir ve bunun üzerine mahkeme bu konuyu, Anayasa Mahkemesine sunar ve bu konu hakkında Anayasa Mahkemesince bir karar verilinceye kadar sözkonusu işlemleri askıya alır.
(d) Anayasanın Yorumu (Madde 149)
Anayasa Mahkemesi, Anayasanın herhangi bir kuralını yorumlamak münhasır yetkisine sahiptir. Bunu yaparken Anayasa ile ilgili komite raporları ile Meclis tutanaklarından da yararlanır.
(e) Yüce Divan Olarak Oturum Yapması
Anayasa Mahkemesi Anayasanın 144. Maddesinin (2) fıkrasıuyarınca Anayasa Yargısından apayrı olarak ve Yüce Divan sıfatıyle yürülükteki mevzuat çerçevesinde, Cumhurbaşkanı, Başbakanı ve Bakanlari ilgili suçlarından ötürü yargılamak yetkisine sahiptir.
(f) Siyasal Partilerin Mali Denetimini Yapmak ( Madde 71 [4])
(g) Belli gerekçelerle Siyasal Parti Kapatmak (Madde 71 [7])
Yüksek Mahkemenin oluşumu ve görev bölümü Anayasanın 143. maddesi ile düzenlenmiştir. Bir Başkan ve yedi üyeden oluşan Yüksek Mahkeme, Anayasa, Yargıtay, Yüksek İdare Mahkemesi ve Yüce Divan olarak görev yapmaktadır.
YARGITAYIN YETKİLERİ ANAYASININ 151. MADDESİNDE DÜZENLENMİŞTİR.
Alt Mahkemelerin verdikleri kararlardan yapılan istinaflara ait davaları inceleyip sonuçlandırır. Hukuk davalarında istinaf süresi kararın verildiği günden itibaren kırk iki gün, davaya ilişkin istida veya müracaatlarda ise on dört gün, tek taraflı olarak yapılan başvurularda ise, Alt Mahkemenin ret kararı verdiği tarihten başlayarak dört gündür.
Ceza davalarında verilen kararlara karşı Başsavcılık, kararın verildiği günden itibaren on dört gün, sanık ise on gün içinde istinaf edebilir. Bu süreler, makul nedenlerle uzatılabilir. Ayrıca bazı yasalar Yargıtaya doğrudan başvurma hakkı vermektedir. Bu durumda Yargıtay ilk ve son mercidir. Yasanın ön gördüğü durumlarda bir Yüksek Mahkeme Yargıcı tarafından görülüp karara bağlanan meseleler için de yine isteme bağlı olarak üç Yargıçtan oluşan Yargıtaya istinaf etme hakkı vardır.
Yargıtay ilk ve son mahkeme olarak Anglo-Saxon hukukuna özgü olan, yetkisiz tutuklamanın kaldırılması için emirname (Habeas Corpus), bir yetkinin kullanılmasını sağlamak için emirname (Mandamus), herhangi bir mahkeme veya yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makamın yanlış bir kararının uygulanmasını önlemek için emirname (Prohibition), bir makamın herhangi bir yetkiye dayanılarak işgal edildiğinin soruşturulmasına ilişkin emirname (Quo Warranto) ve herhangi bir mahkeme veya yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makamın kararının iptali için emirname (Certiorari) çıkarmaya münhasıran Yüksek Mahkeme, Yargıtay olarak yetkilidir.
YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN YETKİLERİ (Madde 152)
Yasa ile başka türlü düzenlenmediği sürece Yüksek İdare Mahkemesi tek yargıç olarak oturum yapar ancak karardan, isteme bağlı olarak, üç yargıçtan oluşan Yüksek İdare Mahkemesine istinaf edebilir. İstinaf yapılmadığı takdirde tek yargıç tarafından verilen karar da üç Yargıçtan oluşan Yüksek İdare Mahkemesi kararı gibi işlem görür. 21 Aralık 1990 tarihinde yürürlüğe giren 60/90 sayılı Yasa, Yüksek İdare Mahkemesi yetkisine giren konuların büyük bir kısmını ilk ve son merci olarak üç Yargıçtan oluşan Yüksek İdare Mahkemesine vermiştir.
Yüksek İadere Mahkemesi, yürütsel veya yönetsel bir yetki kullanan herhangi bir organ, makam veya kişinin bir kararının, işleminin veya ihmalinin, Anayasanın veya herhangi bir yasanın veya bunlara uygun olarak çıkarılan mevzuatın kurallarına aykırı olduğu ve bunların sözkonusu organ veya makam veya kışiye verilen yetkiyi aşmak veya kötüye kullanmak suretiyle yapıldığı şikayeti ile kendisine yapılan başvuru hakkında, kesin karar vermek münhasır yargı yetkisine sahiptir.
Yüksek İdare Mahkemesine başvurma hakkı ancak meşru menfaati doğrudan doğruya olumsuz yönden etkilenen kişiler tarafından kullanılabilir. Başvurunun, yakınma konusu yapılan karar veya işlem veya ihmalin öğrenildiği tarihten itibaren yetmiş beş gün zarfında yapılması gereklidir. Mahkeme kendisine yapılan başvurular hakkında aşağıdaki kararları verebilir:
(a) Sözkonusu karar veya işlemi veya ihmali tamamen veya kısmen onaylayabilir veya;
(b) Sözkonusu karar veya işlemin tamamen veya kısmen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verebilir; veya;
(c) Başvuru konusu bir ihmal ise bu gibi ihmalin ”tamamen veya kısmen yapılmaması gerektiğine ve yapılması ihmal olunan eylem veya işlemin yapılması gerektiğine karar verebilir”.
Yüksek İdare Mahkemesinin verdiği karar Devlet içerisindeki bütün organlar ile makamları bağlar. Böyle bir kararın yerine getirilmemesi halinde bundan zarar gören kişi, kararın yerine getirilmesinde kusuru bulunan iligili kişi, organ veya makam aleyhine yetkili Kaza Mahkemesinde Dava açıp tazminat almağa hak kazanır.
Yüksek Mahkeme Yargıçları adli yılın başlangıcında kendi aralarında görev bölümü yapar. Uygulamada bir adli yıl için geçerli olan bu görev bölümünde Yüksek İdare Mahkemesinde görevli Yargıç sayısı dört, Yargıtayda ise üçtür. Başkan, uygulamada yargısal görev olarak, sadece Anayasa davalarındaki heyete başkanlık eder. Başkan, Devlet katında Yargıyı temsil eder ve Yargıya ilişkin idari görevleri yanında gerek Yüksek Mahkeme ve gerekse Yüksek Adliye Kurulunun aldığı kararların yerine getirilmesini sağlar.
KKTC’de avukatlar, kötü ahlaka ilişkin bir suçtan dolayı bir mahkeme tarafından makum edilmesi veya Baro Disiplin Kurulunun kanısınca bir avukatın yüz kızartıcı, hileli ve mesleğine yaraşmayan bir davranıştan suçlu bulunması halinde ilgili avukatı, meslekten geçici veya daimi ihraç cezası da dahil, mevzuatın öngördüğü cezaya çarptırılabilir. Bu Kurulun kararları Yüksek Mahkeme tarafından dentlenmektedir. Bunun sonucu olarak Disiplin Kurulu tarafından ilgili avukat hakkında alınan herhangi bir kararı Yüksek Mahkeme onaylayabilir veya iptal edebilir veya ilgili avukat hakkında kendisinin uygun gördüğü herhangi bir kararı verebilir.
Askeri Yargı ve Askeri Yargıtay:
Askeri Yargı:
Anayasamız askeri yargıyı ayrı bir bölümde ve 156. ve 157. maddelerle ve 29/83 sayılı Askeri Suç ve Cezalar ve 34/83 sayılı Güvenlik Kuvvetleri Mahkemesi ile Güvenlik Kuvvetleri Yargıtayın Kuruluşu ve Yargılama Usulü Yasalarıyle düzenlenmiştir. Bu düzenlemye göre askeri yargı, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Askeri Mahkeme, asker kişilerin, askeri olan suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde veya askerlik hizmet görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ve ayrıca asker olmayan kişilerin özel yasada belritilen askeri suçlara ait davalara bakmakla görevlidir.
Askeri Yargıtay:
Güvenlik Kuvvetleri Mahkemesince verilen karar veya hükümlerin son inceleme yeri, Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı nezdinde kurulan Güvenlik Kuvvetleri Yargıtayıdır. Askeri Yargıtay Yarbay veya Albay rütbesi taşıyan subaylar arasından seçilen bir başkan ve bir yedek başkan ile Yüksek Adliye Kurulu tarafından Yüksek Mahkeme Yargıçları arasından görevlendirilen iki yargıtay yargıcından oluşur. Yargıtay Askeri Yargıçları 9/76 Mahkemeler Yasası kurallarına bağlıdır.
KKTC’de Askeri İdare Mahkemesi yoktur. Askeri makamlarla olan ve İdare Hukuku kapsamına giren ihtilaflar daha önce sözü edilen Yüksek İadere Mahkemesince görülüp karara bağlanmaktadır.
Halen Lefkoşa’da oturum yapan bir tek Askeri Mahkeme bulunmaktadır. Bu Mahkemenin verdiği kararlardan isteme bağlı olarak, karar verildiği tarihten itibaren on gün zarfında Askeri Yargıtaya’a istinaf edebilir. İstinaf süresi yine makul nedenlerle uzatılabilir.
Seçimler:
KKTC’de Seçimler yargının denetim ve gözetiminde yapılmaktadır. Gerek Yüksek Seçim Kurulu ve gerekse İlçe Seçim Kurullarında görevli olanlar yargıçlardır ve seçimlere ilişkin itirazları yargıç sıftaıyle karara bağlar.
Personel:
Anayasanın 154. Maddesi’nin ikinci fıkrasının (ç) bendi ve 9/76 sayılı Mahkemeler Yasasının 81. maddesi gereğince Yüksek Mahkemenin tüzük yapma yetkisine istinaden yapılan 1979 Mahkemeler Kayıt Kalemleri (Kuruluşu, Yetki ve Görevleri) Tüzüğü uyarınca Mahkemelerde çalışan Kamu Görevlilerinin sayı, ünvan, görev ve sorumlulukları belirlenmiştir. Buna göre KKTC’deki Mahkemelerde görev ifa eden tüm kamu görevlilerinin idari yönden bağlı bulunduğu bir Genel Sekreterlik bulunmaktadır. Genel Sekreter Yüksek Adliye Kurulu ile Yüksek Mahkemenin Genel Sekreterliğini yapar. Mahkeme Mukayyitliklerinin eşgüdüm içinde çalışmalarını gözetir, planlar ve denetler, yürütmekte oldukları kamu hizmetleri görevlerinin Yasa, Tüzük ve Yönetmenlikler çerçevesinde yerine getirilmesinden sorumlu olur. Mahkeme Yasa ve Tüzüklerini hazırlar ve revizyonu sağlar. Mahkeme mukayyitliklerinde çalışan personelin tayin, terfi nakil ve diğer özlük işlerine ait işlemleri düzenler. Mahkemelerin bütçesinin hazırlanması ve mali işlerin mevzuata uygun olarak yürütülmesi işlemlerini yönetir ve denetler. Başmukayyit KKTC’de Baş İcra Memurudur. Başmukayyide bağlı 2 adet Başmukayyit Yardımcısı vardır. Bunlar görevlerinin ifasında Başmukayyide yardımcı olur. Bunlar dışında Yüksek Mahkemede ve tüm Kaza Mahkemelerindeki görevlendirilmiş bulunan Mukayyitler, Mahkeme Memurları ve diğer personelle görev yapmaktadır.